19 Haziran 2018 Salı

Herge ve Minyatur


Tenten'in "Ottokar'in Asasi" macerasi hayali bir balkan ulkesi Slydavia'da gecer. Album uretildigi donemdeki Nazi yayilmaciliginin ilk sinyallerini arka plana alir - elestirir esasen ve Turklerle, Osmanliyla dogrudan ilgili degildir. Yine de albumde enteresan detaylar bulunmakta.

Kurgusal tarihe gore Syldavia 10.yuzyilda Turklerin isgaline ugramis bu isgal 12. yuzyilda sona ermistir. Elbette gercekte Osmanli'nin balkanlardaki varligi cok daha sonraki tarihlere tekabul eder. Buna ragmen Herge Osmanli etkisini kurguladigi ulkenin panellerine (mimariden giysilere) ustalikla yedirmistir.

Syldavia pek cok balkan ulkesinin bir birlesimidir adeta ama bu panellerin kaynaginin Mosdar olabilecegi iddia edilir Tenten uzmanlarinca  (wiki) .



Asil guzel panel ise Tenten'in Syldavia hakkinda okudugu tanitim brosurundeki tam sayfa minyaturdur. Burada Syldavia halkinin bagimsizliklarini kazandiklari kurgusal 'Zileheroum' savasi betimlenir; Herge bunu ortacagda yapilmis bir Turk minyaturu formatindaki savas sahnesiyle anlatir. Anlasilan o ki minyatur sanatinin inceliklerini-ozelliklerini arastirmis bunu kendi stiliyle harmanlamistir. Kalin-belirgin cizgilere, tarama ve golgeleme kullanmamaya, carpici renklere dayanan Linge Claire stili aslinda minyature de oldukca yakindir. Herge kendi stiliyle yarattigi minyaturde persepketif, golge-isik kullanmamak, yahut kisileri kisisel ozellikler kullanarak belirginlestirmemek gibi minyature has ozelliklere de dikkat etmistir. Boylece ortaya Herge stili bu harika minyatur-panel ortaya cikar: 


Hemen yandaki sayfada ise bu sefer kendi stiliyle Ortacag Avrupa kitap minyaturu seklinde bir kare cizerek oraya da bir selam gondermeyi ihmal etmez:


Bu iki ornek gibi yaratici-ilgi cekici farkli yontemlere belki bugun bile bir-cok cizgi romanin tekduze yapisinda rastlayamiyoruz, o yuzden bugun bakildiginda bile oldukca orjinal durmaktalar zira Herge ve cagdaslari kahramanlarini-maceralarini yaratirken ayni zamanda bir sanat turunu de deneysel olarak yaratmaktaydilar.  

3 yorum: