Burton & Cyb

'Burton & Cyb' Segura-Ortiz ikilisinin bir baska harika calismasi. 

Burton & Cyb onceleri (80'lerede) Ispanya'da bir bilim-kurgu/fantastik cizgi roman dergisi Zona 84'de yayinlanmaya baslar, sonrasinda ise Heavy Metal dergisinde Ingilizce tercumesiyle basilir. Burton tipik kahraman gorunumune sahip bir karakter iken bir cyborg olan 'Cyb' ise daha sinsi- guvenilmez bir  gorunume sahiptir. Ama esasen her ikisi de para icin her turlu ahlaksizligi yapabilecek dolandircilardir. Kimi zaman para karsiliginda en adi isleri yapmayi kabul ederek kimi zaman da tuzaklarina dusurecek birilerini ararken tum evreni dolasirlar. 

Tum maceralar hem orjinal olarak yayinlandigi hem de uluslararasi piyasaya ciktigi dergi formatina uygun olarak 6-8 sayfalik kisa, hizli tempolu yogun hikayeciklerden olusmakta. Tipki ikilinin diger eseri Hombre gibi. Tipik bir 'Burton & Cyb' hikayesi kahramanlarimizin birileri tarafindan berbat bir isi gerceklestimek icin tutulmalariyla yahut kendi insiyatifleriyle bir dolandiricilik pesinde kosmalariyla baslar ve mutlaka Segura'nin kara mizahiyla harmanlanan akisiyla beklenmedik bir twistle sona erer. Bu uzay dolandiricilarinin eglenceli hikayelerini anlatirken gunumuz insanina dair bir elestiri getirmeyi de ihmal etmez. Bu kadar az sayfaya bu kadar cok sey sigdirmak ayrica takdir edilesi.  

Catalan Communications bu hikayeleri topladigi harika bir derleme yapmistir lakin bu sadece bir sayi cikabilmis diger Ingilizce hikayeler Heavy Metal sayfalarinda kalmistir. Fransizca kitaplar ise sanirim toplam dort cilt. 

 

Bir Kapagin Ardindan

Elime gecen albumun kapagini sanirim her Yuzbasi Volkan okuru taniyabilir:

Albumun ismi "The Aeronouts" aslinda biraz yaniltici, bu aslinda meshur Fransiz cizgi romani "Tanguy et Laverdure"  (Tanguy ve Laverdure)in iki orjinal albumunun biraraya getirilip Ingilizce basilmis hali (1973). 

T & L butun Fransiz-Belcika dergilerinin bir pilot kahraman sahip olma akimiyla dogmus bir cizgi roman. Pilote dergisinde 1957 yilinda yayina baslar. Rakipleri Buck Danny Spirou dergisinde 47 yilinda Dan Cooper ise Tintin dergisinde 54 yilinda dogmus. Bu siralamaya gore en gec yaratilan pilot kahraman aslinda. Bir diger ozelligi ise yerelligi; Buck bir Amerikali, Dan Kanadali iken T&L Fransiz pilotlerin maceralarini takip etmekte. 

Tanguy cesur, atilgan kisaca tam bir izci kahraman prototipiyken Laverdure iyi bir pilot olmanin yanisira biraz daha saf, gosteris budalasi ve -kendince- capkin bir karakter. Bu yuzden de serinin tum mizahi yukunu de omuzlamakta. Cizgi roman dunyasinin devleri tarafindan yaratilmis seri; Jean-Michel Charlier yazarligi ustlenirken cizerlik once Uderzo sonra onun tamamen Asterix'e odaklanmak istemesiyle Jije tarafindan gerceklesirilir. Ulkemizde de cesitli cocuk dergilerinde bir-kac macerasi zaman icersisinde yayinlanir.  

Gelelim Aeronots'un hikayesine; seri Fransa da cok populer olunca bir de dizisi cekilir ve bu dizi BBC'de yayinlaninca oldukca populer olur. Yayincilar bu yuzden diziyle beraber birbirleriyle baglantili iki orjinal albumu ( 11 - Destination Pacifique (Dargaud, 1969) ve 12 - Menace sur Mururoa (Dargaud, 1969)  ) tek buyuk album halinde yayinlar. Kapaktaki tipler ise cizgi romandaki karakterlerden ziyade birebir dizide oynayan oyuncularin modellenmesi aslinda. Diziyle birlikte pek cok orjinal T&L albumunde de benzer sekilde oyunculardan modellenen - ve oldukca basarili- kapaklar kullanilmis. 

Album aslinda bugunden bakinca oldukca politically incorrect gozukmekte; oncelikle kotu taraf olarak Fransa'nin Pasifik'te yapmaya calistigi nukleer testleri engellemek isteyen Japon kokenli bir orgut var ortada (insanlarin cografi olarak kendi bolgelerinde eski bir somurgeci gucun nukleer test yapmasini istememelerinden dogal ne olabilir ki) Albumdeki Fransiz komutanlar ise bunu post-kolonyal donemde olsalar bile dogal,  eski somurgeci-isgalci haklarinin uzantisi olarak gormekte: 

Gercekten de Fransa bugune kadar gerceklestirdigi onlarca nukleer bomba testinin buyuk cogunlugunu 60'li yillardan beri Pasifik'de gerceklestirir. Protestolarla karsilassa da testlerin guvenli oldugu iddasiyla onlarca yil bunlara kesintilerle de olsa devam eder. T&L albumleri de bu politik ortamdan ilham alarak tarihin dogru-ahlakli tarafinda kalma, kahramanlik yapma iddiasindadir. Oysa seneler sonra ortaya cikacaktir ki Fransa'nin testleri sonucu bolge radyoaktif limitlerin cok ustunde kirlenmis, Tahiti dahil pek cok cevre ulkede kanser vakalari artmistir. Tum surec sonuclari ve kirlenme oranlarini saklayan Fransiz devletinin ve ordusunun en kara sayfalarindandir.  

Ayrica albumlerde bu "kotu" Japonlar icin kullanilan oyle irkci-ayristirici kelimeler, tanimlamalar var ki bugun bunlarin ne kullanilmasi ne de savunulmasi mumkun : 

50 sene oncesinin zihniyeti, hakim mantalitesi deyip geciyoruz. Bunun disinda cizgi roman ustadlarin elinden ciktigi belli kendini okutan surukleyici bir macera. 

Bu etkileyici album kapagi ve diger bazi T&L album kapaklarindaki imza bizi Yves Thos ismine goturmekte, sanatci cok sayida film afisi, cizgi roman kapagi resimlemis. Kendine ait siteden bu eserlere buradan ulasilabilir: 

http://muse.free.fr/sites/yvesthos/NFillustrations.html

Bu kapaklar Volkan icin bol bol kullanilmis elbette;  ve biraz kirpilmis zira Tanguy tum ozellikleriyle Volkan karaketeri ile birebir ortusurken Laverdure'i karsilayacak bir karakter bulunmamakta, (bazen Nusret bu rolu ustelense de bu kadar civiklik-kepazelik bir turk subayina yakismaz diye dusunmuz olmali Ali Recan ki Nusret Laverdure'in kepazelikleri kadar ileri gitmemekte) O yuzden genellikle kapaklarda zavalli Laverdure'nin (ve tabi ki eser sahibi Thos'un imzasinin) silinmis oldugunu goruyoruz. Ortaya cikan bosluk kapatilirken arkadaki Tahiti'li kiz oldugu gibi birakilmis. 

Icerige gelince, bildigim kadariyla bu Pasifik macerasi Volkan icin kullanilmadi ama diger bazi T&L maceralari kare kare kopyalanarak Volkan'da bol bol kullanildi. Iste cesitli T& L albumlerinden Volkan'in pek cok macerasina kopyalanan bazi kareler: 

Volkan "Yildiz Savaslarina Giris" - T&L "L'école des Aigles"

Volkan "Yildiz Savaslarina Giris" - T&L "L'école des Aigles"

Volkan "Savasan Sahinler" - T&L "Mirage sur l'Orient"

Volkan "Turistik Dusman" - T&L "Les Pirates Du Ciel"

Bunlarin hepsininin dokumunu yapmak cok messakketli bir is o yuzden bazi albumlerden ornekler vermekle yetinelim. 

Son olarak, bambaska bir macerada Volkan'in konuyla ilgili baska bir soylemde sarfettigi cumleyle bitirelim: 

Volkan'in bahsettigi tekne batirma olayi bu nukleer denemelere karsi cikmak icin Yeni Zelenda'dan tam da albumlerin gectigi Moruroa'ya dogru yola cikmak uzere olan Greenpeace gemisi Gokkusagi Savascisi'nin Fransiz tarafindan sabote edilmesi olayina atif yapmakta. 

Neyse ki cizgi roman kahramanalri artik Nukleer Bomba testlerini savunmak zorunda kalmiyor. 

Kaynaklar : 

https://downthetubes.net/?p=109663

http://www.jmcharlier.com/tanguy_laverdure_uderzo.html

https://www.theguardian.com/world/2013/jul/03/french-nuclear-tests-polynesia-declassified