16 Haziran 2019 Pazar

BPRD - Sovyetler Propaganda Afisi Estetigi

BPRD korku, fantastik, bilim-kurgu ve occult unsurlarini ustaca birlestiren en enteresan hikayeye sahip super-kahraman takimlarindan biri. Elbette bir Justice League ya da Avengers populerligine sahip olmasa da sadik bir takipci kitlesi var. Mignola'nin dahiyene evrenini uzun yillar ince ince islemesiyle, yan basliklar ve spin-offlariyla devasa bir kulliyat olusmus durumda. Kimi zaman realist cizgilere sahip cizerler gorev alsa da benim -ve genel olarak tum BPRD okuyucularinin- daha cok hoslandigi sanatcilar ilk donemlerde Guy Davis son donemlerde ise Tyler Crook gibi Mignola'nin kendi uslubuna da yakin, daha karikaturumsu usluba sahip sanatcilar.  

Mignola evrenindeki hikayenin dallanip budaklanmasi ve tum dunyayi tehdit etmesi yuzunden BPRD Rusya ile de isbirligine gitmesi sonucu orada da maceralar yasanmaya basladi. Ozellikle bu sayilarin kapaklari harika bir estetik tasimakta: 

Malum Sovyetler Birligi cizgi romanin hemen hemen hic olmadigi bir donem/cografya ama kendine has bir propaganda afis estetigi gelistirmis durumda ayni zamanda. Buyuk liderler, elleri kollari guclu-abartilmis isci sinifi temsilcileri, kalabaliklar, Sovyet teknolojisinin ve tariminin yuceltilmesi, dusmanlarinin ezilmesi, ufuklar-uzay-daha iyi bir gelecek ve tabi ki kirmizinin bol kullanimi.




Iste bu BPRD kapaklari (82-86 sayilar) bu estetigin ozunu oldukca guzel yakalip yanstimis durumda: 





Elbette bu Sovyetler propaganda afisi estetiginin cizgi roman kapaklarindaki ilk kullanimi BPRD sayilari degil. Bu konuda akla ilk gelen alternatif Superman hikayesi Red Son :






ve sinirli sayida olsa da baska ornekler de var : 














5 Haziran 2019 Çarşamba

SHAZAM - 6 Tanri eder mi?


Super kahramanlarin hizla yukselise gectigi 40'larin basinda Fawcett yayincilik da bu karli isten payini almak icin yeni superler  yaratmaya koyulur. Uretilen bazi kahramanlardan sonra Bill Parker bir grup kahraman yaratir, her biri bir mitolojik kahramanin gucune sahiptir. Editor mudahalesiyle bunlar supermenvari tek bir kahramanda birlestirilir : Captain Thunder. Isim kullanimda oldugundan zamanla Captain Marvel'a evrimlesir. 


Billy Batson, "SHAZAM!" buyulu kelimesini soyleyince bir super kahramana donusmektedir. Kelime 6 "tanrinin" isimlerinin basharfleridir aslinda : Solomon, Hercules, Atlas, Zeus, Achilles ve Mercury. Boylece Kaptan Marvel Suleyman'in bilgeligine, Herkul'un gucune, Atlas'in dayanikliligina, Zeus'un kudretine, Asil'in cesaretine ve Merkur'un hizina sahip olur. 





Her ne kadar Superman'le kiyaslansa da yuz ve vucut hatlari her zaman daha karikaturize cizilir; hikayeleri de cok daha mizah agirliklidir (o yuzden yeni sinema uyarlamasi orjine sadik bir yorumdur). 



Cocuklar icin uretilmis ucuz bir pulp kahraman yaratmanin serbestligi, esnekligi -ve guzelligi- burada ortaya cikmaktadir hemen; sayilan "tanrilar"dan cogu Yunan panteonuna aittir ama bir kismi yanyana dusunulemeyecek isimlerdir : bir Titan olan Atlas ile Zeus gibi, yahut Herkul'un ve Achilles'in panteonda olmayan sadece birer yari-tanri olmasi gibi. Daha da ilginci kelimenin istenilen sekilde soylenebilmesi icin digerlerinde Yunanca orjinal isimleri kullanilirken son Tanri'da Hermes yerine Roma'li karsiligi Mercury'nin tercih edilmesidir (dogru bir tercih olmali zira SHAZAH kulaga pek hos gelmiyor simdi ). En guzeli ise bu mitolojiyle ilgisi olmayan Ibrahimi dinlerin peygamber figuru Solomon'un buraya monte edilmesi (belki de wisdom - bilgelik karsiligi olarak kullanilan Solomon'un Yunan mitolojisinde bir kadin olan Athena ile temsil edilmesi yuzunden ya da yine kelimenin kulaga hos gelmemesi yuzunden ). Populer kultur ogeleri genellikle oldukca esnek ve modulerdir, kimse Solomon'un burada ne isi var diye sorgulamaz; uygun bir koken kolaylikla icat edilir. 

Bu tanrilardan kimi zaman "olumsuz yaslilar" vs gibi bahsedilse de bizzat Kaptan Marvel kimi zaman 6 Tanri gucune sahip oldugunu vurgulamaktadir. Ornegin gercek Yunan Tanrilari ile yaptigi kavga esnasinda :  



Benim hesabima gore 4 Tanri ancak etse de eglenceli karakterdir Shazam :) 


Kaynak : The Classic Era of American Comics, Nicky Wright


1 Haziran 2019 Cumartesi

Naziler Guiness Icer mi?

John Gilroy meshur Guiness reklam afisleri/posterlerinin arkasindaki yetenekli illustrator isim. 

Gilroy yeni pazarlar bulma cabasindaki Irlanda firmasi icin senelerce (yaklasik 35 yil) calismis, iki ana kampanyaya imza atmis. Ilki Guiness'in insanlar icin iyi oldugu, onlara guc ve saglik kazandirdigi temasi uzerine cesitlemeler. Artik klasik olmus afislerden bir kaci: 



Ikincisi ise Guiness ve hayvanlar temali afisler. Hayvanlari kullanmak bir sirki gezerken aklina gelmis Gilroy'un. Burnu ustunde Guiness'i dengeleyen deniz aslani ve meshur Gusiness Tukan kusu boyle dogmus, degisik hayvanlarla varyasyonlarini uretmis Gilroy. 




Bu iki tema uzerien ceistlenmis onlarca ikonik afisi var Gilroy'un ama benim ilk defa gorduklerim Nazi Almanyasini potansiyel bir pazar olarak goren sirket icin oraya yonelik uretilmis-planlanmis calismalari. Henuz savas baslamamisken (1936'da) yapilmis afisler. Burada da iki temayi; 'Guiness ve hayvanlar' ve 'Guiness sizin icin iyidir'i Nazi Almanyasi esliginde ve Almanca takip edebiliyoruz. 


Nazi bayraklariyla donanmis zeplinlerle, meshur slogan Almancaya cevrilmis

Swastika bayraklariyla donanmis Berlin Olimpiyat Stadyumu ustunde Tukan kuslari : Guiness sonunda geldi.